Klasztor został nazwany na cześć starego centrum Wielkich Moraw, Veligradu, i miał stać się miejscem pochówku margrabiów morawskich. Velehrad leży w południowej części Parku Krajobrazowego Gór Marsowych (Chřiby). Wzgórza otaczające park przyrodniczy składają się z gliniastych i piaskowcowych skał i pokryte są gęstymi lasami liściastymi.
Pięcionawowy romański kościół klasztorny Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny został konsekrowany w 1228 roku w obecności czeskiego króla Przemysła Otakara I. Po tym jak klasztor został zniszczony przez pożar podczas wojen husyckich, został odbudowany w latach 1587-1592 przez opata Eckardta von Schwobena. Został ponownie poważnie uszkodzony podczas wojny trzydziestoletniej i w 1681 roku. W latach 1685-1735 włoski mistrz barokowy Giovanni Pietro Tencalla ukończył wspaniałą nową konstrukcję dzisiejszego kościoła klasztornego. Po zniesieniu klasztoru w 1784 r. kościół początkowo służył jako kościół wiejski i wkrótce popadł w ruinę. W 1890 r. klasztor stał się własnością zakonu jezuitów, którzy założyli tu gimnazjum kościelne
. W 1928 r. kościół klasztorny został podniesiony do rangi bazyliki mniejszej przez papieża Piusa XI. Podczas reżimu komunistycznego klasztor został ponownie rozwiązany w 1950 roku, ale po 1990 roku został zwrócony jezuitom. W tym samym roku klasztor odwiedził papież Jan Paweł II. Dzięki związkom z dziedzictwem Cyryla i Metodego, Velehrad jest obecnie jednym z najważniejszych miejsc pielgrzymkowych w kraju.

Tekst: MAS Buchlov/Cisterscapes / Foto: MAS Buchlov